Αναδρομές στην ιστορία του τόπου μας.
Από μια αφήγηση του κ. Νίκου Πιστικού στην Καστοριανή Εστία.
Εκείνα τα χρόνια δεν υπήρχαν πισίνες και κολυμβητήρια, όπου θα μάθαιναν τα μικρά παιδιά κολύμπι πριν βουτήξουν στην λίμνη.
Συνήθως οι γονείς τα έδεναν έναν γκαζοτενεκέ στην πλάτη, που χρησίμευε σαν σωσίβιο για να επιπλέουν στα ρηχά της λίμνης!
Υπήρχαν όμως και οι πιο εύποροι, που έβαζαν τα παιδιά τους στο “μοτόρι” (καραβάκι) και τα πήγαιναν στην θέση “Στάρα Ρέκα” στο Μαύροβο όπου ήταν οι εκβολές ενός χειμάρρου στην λίμνη.
Εκεί υπήρχε μια μεγάλη αμμουδιά και τα νερά που κατέβαζε ο “Ξεροπόταμος” από το βουνό, ήταν πεντακάθαρα!
Αυτό μπορούμε να πούμε ήταν το πρώτο φυσικό κολυμβητήριο, όπου τα παιδιά των καστοριανών μάθαιναν κολύμπι.
Από εκεί όμως φόρτωναν την άμμο τα Καστοριανά Καράβια και την μετέφεραν στην πόλη, για να χτίσουν τα σπίτια των ανθρώπων.
Τελευταία ο κ. Νίκος Πιστικός επισκέπτεται τακτικά το Μαυροχώρι, όπου βρίσκεται το Λαογραφικό Μουσείο του Δημήτρη Παναγιωτίδη, το οποίο φιλοξενεί τα έργα του.
Σε μια σχετική συζήτηση, ο δάσκαλος προσφέρθηκε να ξεναγήσει τον κ. Νίκο Πιστικό στα μέρη που πήγαινε μικρό παιδί με τον πατέρα του, για να ψαρέψουν “τσουκάνια”, με το “σουργκί” και να μαζέψουν “γκόρτσα” από το κτήμα του Ταραμπάνη.
Προκαταβολικά όμως φρόντισε να προετοιμάσει τον κ. Νίκο Πιστικό γι΄ αυτά που θα έβλεπε, γιατί όπως του είπε, το μέρος έγινε εντελώς αγνώριστο.
Πράγματι όταν έφτασαν εκεί όλα του φάνηκαν άγνωστα. Σαν να βρίσκονταν σε ξένο τόπο!
Από την αποβάθρα προχώρησαν προς την “Στάρα – Ρέκα” περνώντας πάνω από την γέφυρα, όπου άλλοτε το ποταμάκι κατέβαζε την πολύτιμη άμμο, με την οποία κτίζονταν τα σπίτια της πόλης.
Στην θέση της αμμουδιάς υπάρχει τώρα ένας απέραντος σκουπιδότοπος και λίγο πιο πέρα ένας πρόχειρος καταυλισμός τσιγγάνων με παράγκες από λαμαρίνες!
Ο κ. Νίκος έμεινε άφωνος! Δεν μπορούσε να πιστέψει στα μάτια του.
Τέτοια δραματική αλλαγή στο τοπίο, δεν θα μπορούσε να φανταστεί ούτε στα πιο τρελά του όνειρα.
Απογοητευμένος πήρε τον δρόμο της επιστροφής και ζήτησε από τον συνοδό του να περάσουν από το κτήμα του Ταραμπάνη με τον μεγάλο μανδροτοιχο όπου στο βάθος δεξιά υπήρχε τώρα το μικρό σπιτάκι μισογκρεμισμένο αλλά δίχως τις μεγάλες αχλαδιές, με τα περίφημα “γκόρτσα”!
Τότε θυμήθηκε κάτι που του έκανε μεγάλη εντύπωση, όταν επισκέφθηκε πρώτη φορά με τον πατέρα του το κτήμα: Επειδή οι αχλαδιές ήταν πολύ ψηλές αναρωτήθηκε ποιος θα ανέβει επάνω για να κόψει τα φρούτα;
Από την απορία τον έβγαλε ο ιδιοκτήτης του κτήματος ο οποίος εκείνη την στιγμή πλησίασε προς το μέρος τους, κρατώντας στα χέρια του μια μεγάλη βέργα, από πετροκάλαμο, η οποία στην άκρη είχε ένα τενεκεδένιο κουτί από κονσέρβα που το επάνω μέρος ήταν “οδοντωτά” κομμένο.
Αφού έκανε πρώτα μια αναγνώριση, για να δει ποια φορύτα ήταν ώριμα έβαζε ένα – ένα τα αχλάδια στο κουτί της βέργας και με μια απότομη κίνηση αυτό έπεφτε μέσα στο τενεκεδάκι!
Ύστερα κατέβαζε το καλάμι προς το μέρός τους και τους πρόσταζε να το βάλουν στην σακούλα.
Αυτό το “κόλπο” αποδείχθηκε πολύ πρακτικό και πανεύκολο στην χρήση του. Γι΄ αυτό διαδόθηκε πολύ γρήγορα και το εφάρμοσαν όλοι όσοι είχαν κτήματα με οπωροφόρα δέντρα.
Η “Στάρα – Ρέκα” όμως για πολλά χρόνια ήταν το φυσικό κολυμβητήριο για τα μικρά παιδιά, που έπαιρναν τα πρώτα μαθήματα εκεί και στην συνέχεια κολυμπούσαν μόνα τους στις “αυγατές” της Καστοριάς.
Τα μεγαλύτερα παιδιά πήγαιναν εκεί που σήμερα είναι η “Σκάλα” και ρίχνουν τον σταυρό τα Θεοφάνεια, γιατί το νερό ήταν πεντακάθαρο και το κολύμπι γίνονταν απόλαυση!
