Η μαστίχα είναι η ρητινώδης έκκριση του μαστιχόδενδρου (Pistacia Lentiscus var. Chia). Το μαστιχόδενδρο ευδοκιμεί αποκλειστικά και μόνο στην Νότια Χίο. Είναι το έμβλημα του νησιού και μεγάλο μέρος της ανάπτυξης της Χίου οφείλεται σε αυτήν.
Ουσιαστικά, πρόκειται για φυσική, αρωματική ρητίνη που εκκρίνεται από τον κορμό και τα μεγάλα κλαδιά του μαστιχόδενδρου, μέσω επιφανειακών τομών που γίνονται από τους καλλιεργητές. Από τα σημεία που χαράσσονται στο δέντρο, η μαστίχα ρέει σαν δάκρυ στο χώμα. Στην αρχή, έχει τη μορφή κολλώδους και διαυγούς υγρού και στερεοποιείται σε ακανόνιστα σχήματα μετά την πάροδο 15-20 ημερών. Αφού στερεοποιηθεί, είναι κρυσταλλική. Αρχικά, η γεύση της είναι λίγο πικρή, όμως σταδιακά αποκτά ένα ιδιαίτερα, μοναδικό άρωμα. Στη συνέχεια, οι μαστιχοπαραγωγοί συλλέγουν το προϊόν και το καθαρίζουν για να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα που γνωρίζουμε, την φυσική μαστίχα της Χίου.
Τα πιθανά οφέλη της μαστίχας
Εδώ και αιώνες, η ρητίνη χρησιμοποιείται για τη βελτίωση της πέψης, της στοματικής υγείας και της υγείας του ήπατος. Περιέχει αντιοξειδωτικά που θεωρείται ότι ενισχύουν τις θεραπευτικές της ιδιότητες.
- Μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση πεπτικών προβλημάτων
- Μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη του ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού
- Μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του έλκους
- Μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της νόσου του φλεγμονώδους εντέρου (IBD)
- Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της χοληστερόλης
- Βοηθά στη συνολική υγεία του ήπατος
- Μπορεί να βοηθήσει στην υγεία των δοντιών
- Μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του αλλεργικού άσθματος
- Πιθανώς να μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη
- Πιθανώς να μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου
Μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση πεπτικών προβλημάτων
Η μαστίχα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση της κοιλιακής δυσφορίας, του πόνου και της φλεγμονής. Η θετική επίδραση της μαστίχας στην πέψη μπορεί να οφείλεται στα αντιοξειδωτικά και τις αντιφλεγμονώδεις ενώσεις που περιέχει. Απαιτείται βεβαίως περαιτέρω έρευνα για να μάθουμε περισσότερα για τους ακριβείς μηχανισμούς που αφορούν στη δράση της μαστίχας.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Πάρτε 250 χιλιοστόγραμμα (mg) κάψουλες μαστίχας 4 φορές την ημέρα. Μπορείτε επίσης να προσθέσετε 2 σταγόνες αιθέριου ελαίου μαστίχας σε 50 χιλιοστόλιτρα (mL) νερό για να φτιάξετε ένα στοματικό διάλυμα. Μην καταπιείτε το υγρό.
Μπορεί να βοηθήσει στην εξάλειψη του ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού
Μια μικρή μελέτη του 2010 διαπίστωσε ότι η μαστίχα μπορεί να εξολοθρεύσει το ελικοβακτηρίδιου του πυλωρού . Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι 19 από τους 52 συμμετέχοντες κατάφεραν να απαλλαγούν από τη λοίμωξη, αφού είχαν μασήσει μαστίχα για δύο εβδομάδες. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν και αντιβιοτικό εκτός από τη μαστίχα είχαν το υψηλότερο ποσοστό επιτυχίας. Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι ένα βακτήριο του εντέρου που σχετίζεται με έλκη. Έχει γίνει ανθεκτικό στα αντιβιοτικά, αλλά η μαστίχα εξακολουθεί να είναι αποτελεσματική.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Μασήστε 350 mg καθαρής μαστίχας 3 φορές την ημέρα μέχρι να εξαφανιστεί η λοίμωξη.
Μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του έλκους
Οι λοιμώξεις από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού μπορούν να προκαλέσουν πεπτικά έλκη. Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι οι αντιβακτηριακές ιδιότητες της μαστίχας μπορούν να καταπολεμήσουν το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού και έξι άλλα βακτήρια που προκαλούν έλκη. Αυτό μπορεί να οφείλεται στις αντιβακτηριακές, κυτταροπροστατευτικές και ήπια αντιεκκριτικές της ιδιότητες.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι δόσεις μαστίχας 1 mg την ημέρα αναστέλλουν την ανάπτυξη των βακτηρίων. Ωστόσο, απαιτείται έρευνα για να ερευνηθούν περαιτέρω αυτές οι ιδιότητες και να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα της μαστίχας.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Πάρτε ένα καθημερινό συμπλήρωμα μαστίχας. Ακολουθήστε τις πληροφορίες δοσολογίας που παρέχει ο κατασκευαστής.
Μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της νόσου του φλεγμονώδους εντέρου (IBD)
Έρευνα που παρουσιάστηκε το 2015 υποδηλώνει ότι η μαστίχα μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων της νόσου του Crohn, η οποία είναι μια κοινή μορφή IBD.
Σε μια μικρή μελέτη, άτομα που έλαβαν μαστίχα για τέσσερις εβδομάδες παρουσίασαν σημαντική μείωση στη σοβαρότητα των φλεγμονωδών συμπτωμάτων τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης μειωμένα επίπεδα IL-6 και C-αντιδρώσας πρωτεΐνης, που είναι δείκτες φλεγμονής.
Χρειάζονται μελέτες μεγαλύτερου εύρους για να κατανοηθούν οι ακριβείς μηχανισμοί δράσης της μαστίχας. Απαιτείται περισσότερη έρευνα που να εστιάζει στη χρήση μαστίχας για τη θεραπεία της νόσου του Crohn και άλλων μορφών IBD.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Πάρτε 2,2 γραμμάρια (g) σκόνη μαστίχας χωρισμένα σε 6 δόσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Συνεχίστε τη χρήση για τέσσερις εβδομάδες.
Μπορεί να βοηθήσει στη μείωση της χοληστερόλης
Μια μελέτη του 2016 διαπίστωσε ότι η μαστίχα μπορεί να έχει θετική επίδραση στα επίπεδα της χοληστερόλης. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν μαστίχα για οκτώ εβδομάδες παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα ολικής χοληστερόλης από εκείνους που έλαβαν εικονικό φάρμακο.
Τα άτομα που έλαβαν μαστίχα παρουσίασαν επίσης χαμηλότερα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Τα επίπεδα γλυκόζης συνδέονται μερικές φορές με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης. Οι ερευνητές διαπίστωσαν επίσης ότι η μαστίχα είχε μεγαλύτερη επίδραση σε άτομα που ήταν υπέρβαρα ή παχύσαρκα. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα με μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος για να προσδιοριστεί η πιθανή αποτελεσματικότητα.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Πάρτε 330 mg μαστίχας 3 φορές την ημέρα. Συνεχίστε τη χρήση για οκτώ εβδομάδες.
Βοηθά στη συνολική υγεία του ήπατος
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2007 , η μαστίχα μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της ηπατικής βλάβης. Οι συμμετέχοντες που έλαβαν 5 g σκόνης μαστίχας για 18 μήνες παρουσίασαν χαμηλότερα επίπεδα ηπατικών ενζύμων που σχετίζονται με ηπατική βλάβη, σε σχέση με τους συμμετέχοντες που δεν έλαβαν.
Η έρευνα συνεχίζεται για να μάθουμε περισσότερα για την ηπατοπροστατευτική επίδραση της μαστίχας. Μια νεότερη μελέτη διαπίστωσε ότι ήταν αποτελεσματική για την προστασία του ήπατος ενώ χρησιμοποιήθηκε ως αντιφλεγμονώδες σε ποντίκια.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Πάρτε 5 g σκόνης μαστίχας την ημέρα. Μπορείτε να διαιρέσετε αυτή την ποσότητα σε τρεις δόσεις που θα λαμβάνονται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Μπορεί να βοηθήσει στην υγεία των δοντιών
Ερευνητές σε μια μικρή μελέτη του 2014 εξέτασαν την επίδραση τριών τύπων μαστίχας στα επίπεδα pH και βακτηρίων στο σάλιο. Ανάλογα με την ομάδα τους, οι συμμετέχοντες μασούσαν καθαρή μαστίχα, μαστίχα με ξυλιτόλη ή προβιοτική μαστίχα τρεις φορές την ημέρα επί τρεις εβδομάδες.
Το όξινο σάλιο, το βακτήριο Mutans streptococci και οι Γαλακτοβάκιλλοι (Lactobacilli) μπορούν να οδηγήσουν σε τερηδόνα. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι και οι τρεις τύποι μαστίχας μείωσαν τα επίπεδα του βακτηρίου Mutans streptococci. Τα επίπεδα του βακτηρίου Lactobacilli αυξήθηκαν ελαφρώς στις ομάδες που χρησιμοποίησαν καθαρή μαστίχα και μαστίχα με ξυλιτόλη. Ωστόσο, τα επίπεδα του βακτηρίου Lactobacilli μειώθηκαν σημαντικά στην ομάδα που χρησιμοποίησε προβιοτική μαστίχα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η προβιοτική μαστίχα προκάλεσε σημαντική μείωση του pH του σάλιου, καθιστώντας το πιο όξινο. Το όξινο σάλιο μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα οδοντικής υγείας, επομένως η προβιοτική μαστίχα δεν συνιστάται για την πρόληψη της τερηδόνας.
Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες με μεγαλύτερα δείγματα για να επιβεβαιωθούν αυτά τα ευρήματα.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Μασήστε ένα κομμάτι μαστίχας τρεις φορές την ημέρα. Μασήστε τη μαστίχα μετά τα γεύματα τουλάχιστον για πέντε λεπτά.
Μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του αλλεργικού άσθματος
Η μαστίχα έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες που μπορεί να την καταστήσουν χρήσιμη στη θεραπεία του αλλεργικού άσθματος. Αυτός ο τύπος άσθματος συχνά περιλαμβάνει φλεγμονή των αεραγωγών, ηωσινοφιλία και υπερανταπόκριση των αεραγωγών.
Σε μια μελέτη του 2011 σε ποντίκια, η μαστίχα ανέστειλε σημαντικά την ηωσινοφιλία, μείωσε την υπερανταπόκριση των αεραγωγών και ανέστειλε την παραγωγή φλεγμονωδών ουσιών. Είχε θετική επίδραση στο υγρό του πνεύμονα και τη φλεγμονή των πνευμόνων. Εξετάσεις έδειξαν ότι η μαστίχα παρεμπόδισε τα κύτταρα που αντιδρούν αρνητικά στα αλλεργιογόνα και προκαλούν φλεγμονή των αεραγωγών.
Αν και τα αποτελέσματα αυτά είναι ελπιδοφόρα, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για τον προσδιορισμό της αποτελεσματικότητας σε ανθρώπους.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Πάρτε 250 mg κάψουλες μαστίχας 4 φορές την ημέρα
Πιθανώς να μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του προστάτη
Οι ερευνητές ερευνούν τον ρόλο της μαστίχας στην αναστολή της ανάπτυξης του καρκίνου του προστάτη. Σύμφωνα με μια εργαστηριακή μελέτη του 2006 , η μαστίχα μπορεί να αναστείλει έναν υποδοχέα ανδρογόνου που μπορεί να έχει επίδραση στην ανάπτυξη του καρκίνου του προστάτη. Η μαστίχα αποδείχθηκε ότι αποδυναμώνει την έκφραση και τη λειτουργία του υποδοχέα ανδρογόνου σε καρκινικά κύτταρα του προστάτη. Πιο πρόσφατες εργαστηριακές μελέτες εξηγούν πώς λειτουργεί αυτή η αλληλεπίδραση. Απαιτούνται μελέτες σε ανθρώπους για να επιβεβαιωθούν και να επεκταθούν αυτά τα ευρήματα.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Πάρτε 250 mg κάψουλες μαστίχας 4 φορές την ημέρα.
Πιθανώς να μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου
Έρευνα από το 2017 υποστηρίζει ότι το αιθέριο έλαιο μαστίχας μπορεί επίσης να βοηθήσει στην καταστολή των όγκων οι οποίοι μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το έλαιο μαστίχας αναστέλλει την αύξηση των κυττάρων του παχέος εντέρου στο εργαστήριο. Όταν χορηγήθηκε από το στόμα σε ποντίκια, ανέστειλε την ανάπτυξη καρκινικών όγκων του παχέος εντέρου. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την επέκταση αυτών των ευρημάτων.
Πώς να τη χρησιμοποιήσετε: Πάρτε ένα καθημερινό συμπλήρωμα μαστίχας. Ακολουθήστε τις πληροφορίες δοσολογίας που παρέχει ο κατασκευαστής.
Πιθανές παρενέργειες και κίνδυνοι
Αν και η μαστίχα θεωρείται γενικά ασφαλής για χρήση, θα πρέπει να συμβουλεύεστε πάντα τον γιατρό σας πριν τη χρησιμοποιήσετε. Κάθε εναλλακτική θεραπεία με μαστίχα δεν προορίζεται να αντικαταστήσει το πλάνο που έχει εγκριθεί από τον γιατρό σας και μπορεί να αλληλεπιδράσει με φάρμακα που ήδη λαμβάνετε.
Οι έγκυες και θηλάζουσες γυναίκες και πρέπει να ενημερώνουν το γιατρό τους πριν από τη χρήση.
Με την έγκριση του γιατρού σας, μπορείτε να εντάξετε το συμπλήρωμα στη ρουτίνα σας. Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο παρενεργειών ξεκινώντας με μια μικρή ποσότητα και αυξάνοντας τη δόση σταδιακά με την πάροδο του χρόνου.
Εάν αρχίσετε να παρατηρείτε οποιεσδήποτε ασυνήθιστες ή επίμονες παρενέργειες, διακόψτε τη χρήση και συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
Η ιστορία της μαστίχας
Η μαστίχα της Χίου αναγνωρίστηκε από τα αρχαία χρόνια, τόσο για το ιδιαίτερο άρωμα της, όσο και για τις θεραπευτικές της ιδιότητες. Πρόκειται για την πρώτη φυσική τσίχλα του αρχαίου κόσμου, που χρησιμοποιούνταν για τον καθαρισμό των δοντιών και την φρεσκάδα της αναπνοής. Επίσης, την χρησιμοποιούσαν για τον καθαρισμό του προσώπου και του σώματος. Αποτελούσε δραστικό συστατικό σε μια σειρά από φαρμακευτικές συνταγές και γιατροσόφια, που κατά καιρούς έχουν καταγραφεί στις διεθνείς φαρμακοποιίες. Από το μακρινό παρελθόν υπάρχουν αναφορές για τις ευεργετικές ιδιότητές της στην υγεία του ανθρώπου και τη συμβολή της στην ανακούφιση από διάφορες ασθένειες. Εξάλλου, ήδη από την αρχαιότητα, ήταν αναγνωρισμένη η συνεισφορά της χιώτικης μαστίχας στην πρόληψη και θεραπεία ασθενειών του πεπτικού συστήματος.
Το μαστιχόδεντρο (Pistacia Lentiscus) είναι ένας αειθαλής θάμνος ύψους 2-3 μέτρων, που αναπτύσσεται αργά και φτάνει σε πλήρη ανάπτυξη ύστερα από 40-50 χρόνια. Ευδοκιμεί σε άλλες χώρες, ιδιαίτερα στη λεκάνη της Μεσογείου. Ωστόσο, μόνο στη Χίο στο νότιο τμήμα του νησιού και συγκεκριμένα στα Μαστιχοχώρια καλλιεργείται μια ιδιαίτερη ποικιλία μαστιχόδεντρου (Pistacia lentiscus var. Chia) από το οποίο παράγεται η γνωστή σε όλους, μοναδική στον κόσμο, χιώτικη μαστίχα.
Ο λόγος που ευδοκιμεί μόνο στο νότιο τμήμα της Χίου οφείλεται κυρίως στο εύκρατο κλίμα και κυρίως στο μικροκλίμα της περιοχής, αλλά και στα υποθαλάσσια ηφαίστεια και στα ασβεστολιθικά εδάφη. Στο παρελθόν έχουν γίνει πολλές προσπάθειες καλλιέργειας μαστίχας σε άλλες περιοχές της Ελλάδας ακόμη και σε άλλες χώρες, χωρίς όμως επιτυχία.
Η μαστίχα Χίου από το 1997, έχει χαρακτηρισθεί ως Προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.), βάσει του υπ’ αριθμ. 123/1997 Κανονισμού (L0224/24-1-97) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει καταχωρηθεί στον σχετικό Κοινοτικό Κατάλογο των Προϊόντων Π.Ο.Π.
