Η Καστοριά είναι ένα από αυτά, γεμάτη ομορφιές και γωνιές που θα μας μείνουν αξέχαστες. Σήμα κατατεθέν της Δυτικής Μακεδονίας, χτισμένη πάνω στη χερσόνησο της λίμνης Ορεστιάδας, σε υψόμετρο 703 μέτρων από την
επιφάνεια της θάλασσας, περιβάλλεται από την ομώνυμη λίμνη και συνδέεται με την ξηρά μέσω μιας ευρύτερης λωρίδας γης από επιχωματώσεις δίνοντας την εντύπωση νησιού.
Μιλώντας, όμως, για την Καστοριά δύο πράγματα έρχονται στο μυαλό: λίμνη και γούνες. Η λίμνη βρίσκεται σε υψόμετρο 620 μέτρων, με επιφάνεια 28,655 τετραγωνικά χλμ., μέγιστο μήκος 7.500μ., μέγιστο πλάτος 5.425μ. και είναι η όγδοη σε μέγεθος λίμνη στην Ελλάδα. Γνωστή και ως Ορεστιάδα, από τον μυθικό Ορέστη που κατέφυγε στην περιοχή, η λίμνη φαντάζει πραγματικό στολίδι για το οποίο οι ντόπιοι είναι ιδιαίτερα περήφανοι και όχι άδικα. Χαρακτηρισμένη ως «Μνημείο Φυσικού Κάλλους», αποτελεί σημαντικό υγρότοπο -συμπεριλαμβάνεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστασίας «Natura 2000»- μια και στα νερά της βρίσκουν καταφύγιο περισσότερα από 200 είδη πουλιών. Για να την απολαύσουμε, υπάρχουν δύο τρόποι. Είτε ακολουθώντας τον παραλίμνιο δρόμο είτε με μια «κρουαζιέρα», που αποτελεί μοναδική εμπειρία.
Θα πρέπει σίγουρα να κάνουμε στάση στο Σπήλαιο του Δράκου. Ανακαλύφθηκε τη δεκαετία του 1940 αλλά λειτούργησε μόλις το 2009. Η διαδρομή του αγγίζει τα 300μ. και κινείται μέσα σε δέκα εντυπωσιακούς θαλάμους με επτά υπόγειες λίμνες, τρεις γέφυρες και εκθαμβωτικό διάκοσμο. Η Καστοριά, όμως, ξεχωρίζει και για τις περίπου 80 εκκλησίες της. Είναι η μόνη πόλη στην Ελλάδα που σώζει σε μεγάλο βαθμό αδιάλειπτα τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή μνήμη. Με εξαίρεση το Αγιον Όρος, μόνο στην Καστοριά υπάρχουν φορητές εικόνες της Κρητικής Σχολής και μάλιστα πρώιμης χρονολογίας. Το μοναστήρι της Μαυριώτισσας του 11ου αιώνα, περιστοιχισμένο από αιωνόβια πλατάνια, είναι τοιχογραφημένο και στην εξωτερική όψη, όπως συνηθίζεται στη Βόρεια Ελλάδα και στα Βαλκάνια. Στις τοιχογραφίες του ναού, επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, είχαν αφαιρεθεί τα μάτια από όλα τα εικονιζόμενα πρόσωπα.
Τα αρχοντικά που τραβούν τα βλέμματα
Δείγματα της λαμπρής άνθησης της βιοτεχνικής και εμπορικής δραστηριότητας των κατοίκων της Καστοριάς κατά τη διάρκεια ιδιαίτερα του 18ου αι. (1710-1726 και 1760 έως το τέλος του αιώνα) αποτελούν τα πολυάριθμα πανύψηλα αρχοντικά της. Παρουσιάζουν ακόμα και σήμερα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και ως οικιστικό σύνολο. Με εσωτερικούς χωρισμένους λειτουργικούς χώρους, εσωτερικές διακοσμήσεις, περίτεχνα ξυλόγλυπτα σανιδώματα στις οροφές, πολύχρωμους υαλωτούς φεγγίτες, δημιουργούν και συνθέτουν ιδιότυπο εσωτερικό χώρο, που βρίσκει την καλύτερη έκφρασή του στην Καστοριά.
