Το πώς και πού βρέθηκαν τα σχέδια της γέφυρας των Σερβίων συνιστά ένα ακόμη μάθημα νεοελληνικής πρακτικής του «πηγαίνω από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα μέσω Καστοριάς»
Το πώς και πού βρέθηκαν τα σχέδια της γέφυρας των Σερβίων συνιστά ένα ακόμη μάθημα νεοελληνικής πρακτικής του «πηγαίνω από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα μέσω Καστοριάς»
Η Δέσποινα είναι το πιο ευχάριστο μέλος της παρέας. Αργεί στα ραντεβού με απίθανες δικαιολογίες. Γελάει δυνατά παρασύροντας και τους υπόλοιπους. Της αρέσει με πάθος ο χορός και το εξασκεί κάθε φορά που βρίσκει ευκαιρία, ακόμα και στο σπίτι της, μόνο, ακούγοντας ραδιόφωνο. Επιπλέον είναι ειδική στο να φτιάχνει φανουρόπιτες, κάτι που την καθιστά εκτός από ευχάριστη και απολύτως χρήσιμη. Κάπως έτσι, με οδηγό την ελληνοχριστιανική παράδοση και διά μέσου της τέχνης της Δέσποινας, ο Γιώργος έψαξε ένα αγαπημένο cd του Sting που ήταν αδύνατον να το βρει μέσα στον κακό χαμό της δισκοθήκης του, η Παναγιώτα ένα βιβλίο του Καββαδία που κουβαλάει όπου πηγαίνει από τα μαθητικά της χρόνια, αλλά και κάτι ένσημα του ΙΚΑ, που θα της χρειαστούν όταν φτάσει σε ηλικία συνταξιοδότησης, ο Μιχάλης ένα ζευγάρι αθλητικά παπούτσια και ο Νεκτάριος μια καμπαρντίνα που έφερε κάποτε από τη Νέα Υόρκη και πρόλαβε να φορέσει μία φορά. Σε όλες αυτές τις περιπτώσεις –και σε πολλές άλλες- η παρέα επιστρατεύει τη φανουρόπιτα της Δέσποινας, που άλλοτε λειτουργεί –συχνά το εντατικό ψάξιμο έχει αποτέλεσμα- και άλλες όχι, όταν κάποια από αυτά τα αντικείμενα εκ λάθους έχουν πάρει την άγουσα για τα σκουπίδια.
Αν και γνήσια Ελληνίδα νησιώτισσα η Δέσποινα δεν προσφέρει τις υπηρεσίες της και την τέχνη της στο ελληνικό κράτος. Ποτέ καμία δημόσια υπηρεσία δεν της ζήτησε να κάνει φανουρόπιτα για να βρεθούν χαμένα έγγραφα, χαμένοι φάκελοι, κάτι χαμένο τέλος πάντων. Η σύνταξη ενός (δήθεν) πρωτόκολλου μιας (δήθεν) καταστροφής είναι πιο απλή και πιο οικονομική λύση. Όπως και να το κάνουμε η φανουρόπιτα έχει υλικά (αλεύρι, ζάχαρη, καρύδια, σταφίδες, λάδι και τα σχετικά), ενώ για να ψηθεί ανάβει ο φούρνος που καταναλώνει ενέργεια. Ενώ ένα πρωτόκολλο καταστροφής δεν θέλει τίποτα εκτός από μία, δύο ή τρεις υπογραφές, που είναι εύκολα και γρήγορα διαθέσιμες.
Όλες αυτές οι σκέψεις, σε συνδυασμό με όσα συμβαίνουν καθημερινά δίπλα μας, οδηγούν στο ειλικρινές συμπέρασμα ότι η ζωή στην Ελλάδα είναι συχνά διασκεδαστική. Με την έννοια ότι οι αφορμές για να χαμογελάμε, αλλά και να σκάμε στα γέλια είναι πολλές, σχεδόν καθημερινές. Η κοινωνική ζωή και οι προσωπικές σχέσεις δίνουν πολλές τέτοιες ευκαιρίες. Κυρίως όμως, η συστηματική ενασχόληση και παρατήρηση με όσα συμβαίνουν στη δημόσια σφαίρα. Από δηλώσεις αξιωματούχων του συστήματος και επωνύμων της κοινωνίας, μέχρι αποκαλύψεις για τη λειτουργία υπηρεσιών δημοσίου συμφέροντος, που κάνουν τον κάθε νοήμονα και λογικό άνθρωπο να αναρωτηθεί εάν βρίσκεται στη Γη ή είναι χαμένος κάπου στο διάστημα. Εάν ζει σε μία ευρωπαϊκή χώρα ή σε κάποια σκιερή και ξεχασμένη γωνία του πλανήτη.
Ένα πρόσφατο –μετά την τραγωδία των Τεμπών- παράδειγμα του αδιανόητου, του «αποκλείεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο», που όντως συμβαίνει, είναι η περίφημη γέφυρα των Σερβίων στην Κοζάνη. Η μεγαλύτερη γέφυρα της χώρας που κατασκευάστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1970, όταν δημιουργήθηκε η τεχνητή λίμνη του Πολύφυτου. Η γέφυρα που αρχικά έκλεισε για τα πολύ βαριά οχήματα άνω των 40 τόνων και μετά την τραγωδία των Τεμπών σφραγίστηκε πλήρως υπό τον φόβο κατάρρευσης και δυστυχήματος. Αν όλα πάνε καλά, θα ανοίξει και πάλι σε δύο μήνες, αφού γίνει εκτεταμένη συντήρηση. Θα ακολουθήσει, βέβαια, νέα συνολική μελέτη κόστους 2,5 εκατ. ευρώ, ώστε σύμφωνα με τα ευρήματα να υπάρξουν γενικευμένες παρεμβάσεις, που θα κάνουν κάποτε τη γέφυρα άνετη και ασφαλή.
Ακόμη και αν όλα αυτά τα δεχθούμε στο πλαίσιο της ελληνικής ιδιαιτερότητας, η οποία δεν επιτρέπει να ρωτάμε γιατί τα μέτρα που λαμβάνονται τώρα δεν πάρθηκαν νωρίτερα, δηλαδή εγκαίρως, ώστε να μην υπάρχει καν η ορατή πιθανότητα ατυχήματος, υπάρχει κάτι που είναι αδύνατο να το συλλάβει ανθρώπου νους. Ότι από το 2000 τουλάχιστον –ενδεχομένως και από νωρίτερα, αλλά το 2000 έγινε αντιληπτό- τα σχέδια της γέφυρας χάθηκαν. Δεν υπήρχαν πουθενά. Σε κανένα συρτάρι του δήμου, της πρώην Νομαρχίας και μετέπειτα Περιφέρειας, ούτε φυσικά στο αρμόδιο υπουργείο, που πλήρωσε για την κατασκευή της. Το… καλό δεν σταματάει εδώ. Το καλύτερο είναι ότι η αναζήτηση των σχεδίων της μεγαλύτερης σε μήκος γέφυρας στην Ελλάδα, κράτησε 22 ολόκληρα χρόνια, μέχρι που το καλοκαίρι του 2022 τα σχέδια βρέθηκαν και αντίγραφό τους υπάρχει σήμερα στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, ώστε η συντήρηση της γέφυρας να μπορεί να γίνει με όρους κανονικότητας και αξιοπιστίας. Διότι χωρίς τα σχέδια η δουλειά της συντήρησης θα ήταν και χρονοβόρα και κοστοβόρα. Πολύ περισσότερο που –απ’ ότι λένε οι αρμόδιοι μηχανικοί- είναι κατασκευασμένη με μια ιδιαίτερη τεχνική και τεχνοτροπία, που καθιστά τα αρχικά σχέδια ακόμη πιο απαραίτητα για μια μεγάλη παρέμβαση.
Το πώς και πού βρέθηκαν τα σχέδια της γέφυρας των Σερβίων συνιστά ένα ακόμη μάθημα νεοελληνικής πρακτικής του «πηγαίνω από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα μέσω Καστοριάς». Διότι μετά από πολύχρονη άγονη αναζήτηση στις ντουλάπες, τους φωριαμούς και τα συρτάρια διαφόρων κεντρικών και περιφερειακών δημοσίων φορέων, που ενδεχομένως λειτούργησαν για να καλυφθούν διάφοροι ανευθυνοϋπεύθυνοι, οι οποίοι πιθανότατα έχουν βγει στη σύνταξη, κάποιος σκέφτηκε να αναζητήσει τα σχέδια από τον μηχανικό που τα δημιούργησε, τον Ιταλό Ρικάρντο Μοράτι, ο οποίος στο μεταξύ είχε φύγει από τη ζωή. Κληρονόμος του ήταν ο γιός του, ο οποίος δώρισε την βιβλιοθήκη του πατέρα του στο ιταλικό κράτος, το οποίο την συντηρεί. Κάπως έτσι βρέθηκε άκρη, δηλαδή βρέθηκε ο φάκελος της γέφυρας των Σερβίων και τώρα τα σχέδια της βρίσκονται στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και στη διάθεση των αρμοδίων. Όπως και να το κάνουμε τα 22 χρόνια είναι πολλά, αφού οι αρμόδιοι από την αρχή είχαν στη διάθεσή τους απλές λύσεις, τις οποίες δεν εφάρμοσαν. Να απευθυνθούν από την πρώτη στιγμή που διαπίστωσαν ότι τα σχέδια λείπουν στον Ιταλό μηχανικό και να του ζητήσουν αντίγραφο του φακέλου. Κι αν αυτός ήταν τόσο… κακότροπος και αρνούνταν να εξυπηρετήσει, να ζητήσουν από τη συμπατριώτισσα μας Δέσποινα να κάνει μία… φανουρόπιτα! Δική μας είναι και προφανώς θα εξυπηρετούσε την κατάσταση!
ΥΓ. Πριν από μερικά χρόνια ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε αποκαλύψει στη Βουλή πως όταν ήταν υπουργός Άμυνας είχε αντίγραφα των αμυντικών σχεδίων της χώρας στο σπίτι του. Τότε κάποιοι τον είχαν επικρίνει, χαρακτηρίζοντας την επιλογή του εκτός θεσμικού πλαισίου. Ανεξαρτήτως των όσων είχε σκεφτεί μέχρι να καταλήξει στην απόφαση να πάρει στο σπίτι του τα αντίγραφα, στην πραγματικότητα κανείς δεν μπορεί να ψέξει τον κ. Βενιζέλο. Ούτε κάποιον άλλο υπουργό, που ανεξαρτήτως του πόστου που κατέχει θα λειτουργήσει ανάλογα. Διότι αυτή η χώρα σε τρελαίνει με εξαίρεση όσοι προλαβαίνουν να την τρελάνουν εκείνοι. Η έλλειψη οργάνωσης –ειδικά στον δημόσιο τομέα- θα πρέπει να διδάσκεται ως παράδειγμα προς αποφυγήν στα πανεπιστήμια. Τα εξαφανισμένα σχέδια της γέφυρας των Σερβίων, που –για να μην ξεχνιόμαστε- της μεγαλύτερης σε μήκος γέφυρας στην Ελλάδα. Αλλά και το μπάχαλο στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λάρισας με ασχετοσύνη, κοπάνες, γκόμενες, μουσικές και… σουβλάκια, που πλήρωσαν 57 αθώοι και οι δικοί τους, είναι μόνο τα τελευταία, τα πιο πρόσφατα παραδείγματα, η κορυφή του παγόβουνου…
