Οι άνθρωποι της υπαίθρου διατήρησαν από γενιά σε γενιά και για χιλιάδες χρόνια την πρακτική γνώση της μελέτης και πρόγνωσης του καιρού.
Εξετάζοντας συστηματικά κάποια φυσικά φαινόμενα ή «σημάδια» στον ουρανό, μπορούσαν να μαντέψουν ή να «δουν» τα μερομήνια, δηλαδή να αποκωδικοποιήσουν τον καιρό ολόκληρου του επόμενου έτους.
Τα μερομήνια έχουν πολυάριθμους υποστηρικτές ανάμεσα στους γεωργούς, τους κτηνοτρόφους και γενικά τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται στην ύπαιθρο.
Μερομήνια ονομάζει ο λαός τις δώδεκα πρώτες ημέρες του όγδοου φεγγαριού του έτους, δηλαδή του Αυγούστου. Παρατηρώντας τα καιρικά φαινόμενα αυτών των πρώτων ημερών της, οι άνθρωποι μάντευαν την καιρική κατάσταση των επόμενων δώδεκα μηνών.
Μερομήνια ονομάζονται οι μέρες που γίνεται η πρόβλεψη, από τις λέξεις «μέρα και μήνας», γιατί σε κάθε μέρα από αυτές, αντιστοιχεί ένας πλήρες κύκλος του φεγγαριού (γιόμιση και χάση) ή ένας μήνας.
Η πρόγνωση του καιρού εντοπιζόταν στον Αύγουστο επειδή αυτός ο μήνας θεωρούνταν η αρχή του Χειμώνα. Βάσει των παρατηρήσεων που πραγματοποιούσαν, αποφαίνονταν στο ότι καιρό θα κάνει την πρώτη μέρα της παρατήρησης, τον ίδιο καιρό θα κάνει τον πρώτο μήνα του χρόνου.
Μερικοί μετρούν τα μερομήνια από την 1η μέχρι την 12η μέρα του Αυγούστου, αντί από την 3η μέχρι την 15η. Οι ημέρες όμως των παρατηρήσεων /προγνώσεων είναι πάντοτε 12 και αντιστοιχούν η κάθε μια προς ένα μήνα του χρόνου που ακολουθεί, αρχίζοντας από τον Αύγουστο. Δηλαδή η 1η ημέρα των παρατηρήσεων (1 ή 3 Αυγούστου) αντιστοιχεί προς τον Αύγουστο, η 2η (2 ή 4 Αυγούστου) προς τον Σεπτέμβριο κ.ο.κ..
Εάν τώρα μια από τις ημέρες αυτές είναι συννεφιασμένη (λ.χ. η 4η Αυγούστου), τότε ο αντίστοιχος μήνας του χρόνου (Σεπτέμβριος ή Νοέμβριος, ανάλογα με το εάν αρχίζει κάποιος να μετρά τα μηναλλάγια από την 1η ή την 3η Αυγούστου), θα είναι βροχερός. Εάν κάποια άλλη μέρα φυσά άνεμος, ο αντίστοιχος μήνας του επόμενου χρόνου θα έχει παγωνιές. Εάν άλλη μέρα είναι ιδιαίτερα θερμή, ανάλογος θα είναι και ο μήνας που αντιστοιχεί σ’ αυτήν.
Αν όμως υπάρχουν σύννεφα μόνο το πρωί, θα είναι βροχερό το πρώτο 15νθήμερο του αντίστοιχου μήνα, εάν φυσά άνεμος μόνο το απόγευμα, θα έχει παγωνιές το δεύτερο 15νθήμερο του αντίστοιχου μήνα κλπ.
Μερικοί χωρικοί, με εμπειρικές κληρονομικές γνώσεις, κάνουν προβλέψεις και τα βράδια, με παρατηρήσεις των κινήσεων των αστεριών.
