Πόσες “Βυζαντινές Αρχόντισσες” έχουμε στην Δυτική Μακεδονία? (Του Δημήτρη Ιατρίδη)
Διαβάζοντας κάποιος την θεματολογία του επιστημονικού συνεδρίου, με τίτλο “Η Κοζάνη και η περιοχή της από τους βυζαντινούς στους νεότερους χρόνους”, που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην δημοτική βιβλιοθήκη της γείτονος, έχει την αίσθηση ότι πρόκειται περί… τυπογραφικού λάθους! Και αντί για την Καστοριά, το επιστημονικό ενδιαφέρον του συνεδρίου, επικεντρώθηκε σε μια άλλη άσχετη πόλη, με σαφώς υποδεέστερη – έως ανύπαρκτη – βυζαντινή παράδοση από την δική μας.
Εάν όμως εντρυφήσει περισσότερο στις επί μέρους εισηγήσεις του συνεδρίου, θα διαπιστώσει ότι οι περισσότεροι από τους 52 εισηγητές (!) αναφέρονται κατά κύριο λόγο στην βυζαντινή παράδοση της Καστοριάς… και λιγότερο της Κοζάνης!
Όπως: “Οι λόγοι του πατριάρχη Αλεξανδρείας και πρώην Καστοριάς Γερασίμου Παλλαδά” ή “Οι Βυζαντινές και μεταβυζαντινές πόλεις – κάστρα της Δυτικής Μακεδονίας” καθώς και “Η περιφερειακή διοίκηση του Βυζαντίου κατά τον 13ο και 14ο αιώνα κ.ά.
Εξ όσων γνωρίζουμε ιστορικά, η Κοζάνη ουδέποτε είχε συμπεριληφθεί στις βυζαντινές και μεταβυζαντινές πόλεις – κάστρα. Ούτε οι λόγοι του πατριάρχη Αλεξανδρίας και πρώην Καστοριάς αφορούν την ίδια.
Απλά οικειοποιήθηκε την βυζαντινή παράδοση της Καστοριάς, για να διοργανώνσει ένα συνέδριο – υπό την αιγίδα του υπουργείου Πολιτισμού μάλιστα – που την αναδεικνύει σε κέντρο πολιτισμού της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας!
Δηλαδή εκτός από διοικητικό και εμπορικό κέντρο της πριοχής, η Κοζάνη αυτοαναγορεύεται και σε πνευματικό κέντρο, χωρίς μάλιστα να διαθέσει τα ιστορικά εχέγγυα, που θα τις εξασφάλιζαν μια de Facto αναγνώρισή της, ως ιστορική – βυζαντινή πόλη!
Έχει όμως όλα τα σύγχρονα εργαλεία, που πιστοποιούν την πνευματική άνθιση της Κοζάνης τα τελευταία χρόνια.
Όπως η περίφημη “Κοβεντάρειος Βιβλιοθήκη”, με το καλαίσθητο κτήριο που κόστισε πάνω από 7 εκατ. ευρώ και αποτελεί όχι μόνο αρχιτεκτονικό επίτευγμα αλλά και σημείο αναφοράς για την πνευματική κίνηση ολόκληρης της Ελλάδας.
Απέναντι σ΄ αυτά τί έχει να επιδείξει η παρηκμασμένη πνευματικά και κοινωνικά Καστοριά; Απολύτως τίποτα!
Η πόλη του Μανωλάκη του Καστοριανού που έχτιζε σχολεία μεσούσης της τουρκοκρατίας, δεν διαθέτει πνευματική στέγη ούτε για δείγμα, τα τελευταία είκοσι χρόνια!
Ούτε βέβαια δημόσια βιβλιοθήκη, αντάξια της πολιτιστικής της κληρονομιάς.
Ακόμα και η δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης, ήταν μέχρι πρόσφατα καταχωνιασμένη στον ημιόροφο ιδιωτικής οικοδομής χωρίς μια υποτυπώδη πρόσβαση, για όλους τους δημότες.
Ενώ οι όποιες διαλέξεις και τα συνέδρια, γίνονται είτε στην στενόχωρη αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου είτε στο αμφιθέατρο της ΕΔΗΚΑ, πριν αυτή βάλει “λουκέτο”!
Με κίνδυνο ο πολιτισμός είτε να πολιτικοποιηθεί είτε να… εμπορευματοποιηθεί αναλόγως…
Υπήρξαν βέβαια και σύγχρονοι Μανωλάκηδες που κληροδότησαν ολόκληρες περιουσίες στον Δήμο, για να δημιουργήσει πνευματικό κέντρο.
Αλλά υπήρξαν και άφρονες αυτοδιοικητικοί που δεν σεβάστηκαν την επιθυμία του δωροθέτη.
Ακόμα και τώρα…
