Μπορεί η ρήτρα συνολικής διαφυγής να συνεχίσει να ισχύει και το 2022, αλλά τα περιθώρια για νέα μέτρα στήριξης περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα, με το βάρος να πέφτει για τον επόμενο χρόνο στη μείωση χρέους και ελλειμμάτων.
Στη συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωομάδας, το θέμα συζητήθηκε στο πλαίσιο της αξιολόγησης της Κομισιόν των προϋπολογισμών των κρατών-μελών. Στην κοινή ανακοίνωση που ακολούθησε αναφέρεται ότι “τα κράτη μέλη με υψηλό χρέος θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τη διευκόλυνση ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (RRF) για να χρηματοδοτήσουν πρόσθετες επενδύσεις για τη στήριξη της ανάκαμψης, επιδιώκοντας παράλληλα μια συνετή δημοσιονομική πολιτική. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να διατηρήσουν τις εθνικά χρηματοδοτούμενες επενδύσεις, όπως έχει προγραμματιστεί”.
Η Ελλάδα, ξεκίνησε το 2021 με προϋπολογισμό για μέτρα στήριξης 7,5 δισ. ευρώ και λίγο πριν το τέλος του χρόνου οι δαπάνες για τη στήριξη της οικονομίας από τον κορονοϊό και τις φυσικές καταστροφές έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 10 δισ. ευρώ στα 17,3. Κανείς διεθνής οργανισμός εντός ή εκτός ΕΕ δεν έχει σχολιάσει αρνητικά το ύψος στο οποίο έχουν φτάσει οι έκτακτες δαπάνες λόγω πανδημίας καθώς τα εμβόλια καθυστέρησαν και η πανδημία συνεχίστηκε με τον πληθυσμό στην πλειοψηφία του απροστάτευτο, μέχρι και το τέλος του πρώτου τριμήνου.
Για τον επόμενο χρόνο όμως τα πράγματα αλλάζουν καθώς σε κεντρικό επίπεδο εκτός από τη στήριξη της ανάκαμψης των οικονομιών αποφασίστηκε, ότι θα πρέπει να κλείσουν και οι δημοσιονομικές αποκλίσεις των προϋπολογισμών που δημιούργησε η πανδημία. Ο προϋπολογισμός του 2021 προέβλεπε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα από το 9,9% του ΑΕΠ θα μειωνόταν στο τέλος του χρόνου στο 6,7% του ΑΕΠ. Σήμερα, μετά από διαδοχικές αναθεωρήσεις εκτιμάται ότι θα παραμείνει στα επίπεδα του 2020 δηλαδή στο 9,9%. Αντιστοίχως το πρωτογενές έλλειμμα αναμενόταν να μειωθεί από το 7,2% το 2020 στο 3,9% του ΑΕΠ. Σήμερα εκτιμάται ότι θα φτάσει στο 7,3% του ΑΕΠ.
Το μόνο μέγεθος το οποίο αναμένεται να έχει καλύτερη πορεία από την αρχική πρόβλεψη, είναι αυτό του χρέους. Η αιτία βρίσκεται στην ανάπτυξη που από 4,8% του ΑΕΠ που προβλεπόταν αρχικά, αναμένεται να ξεπεράσει και το 6,9% που έχει τεθεί ως πρόβλεψη στον προϋπολογισμό. Έτσι, από το 205,6% του ΑΕΠ που έφτασε το 2020 αναμενόταν ότι φέτος θα μειωθεί αρχικά στο 199,6% του ΑΕΠ. Τώρα εκτιμάται ότι θα μειωθεί στο 197% του ΑΕΠ και ίσως χαμηλότερα.
Γραμμή άμυνας από το ΥΠΟΙΚ
Παρότι δεν έχει φανεί ιδιαίτερα στην πράξη, το ΥΠΟΙΚ έχει λάβει το σχετικό “μήνυμα” αρκετά νωρίτερα και φαίνεται ότι βαδίζει ανάλογα. Πρόσφατα ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης, ομολόγησε ότι στους στόχους του προϋπολογισμού για το 2021, είναι το έλλειμμα να μην περάσει το 9,9% του ΑΕΠ.
Μάλιστα, πρόσφατα ήρθε στο φως και κάποια καθυστέρηση πληρωμών σε έργα του ΕΣΠΑ πέραν των προγραμματισμένων για φέτος. Το πρόβλημα δεν ήταν ταμειακό (τα διαθέσιμα είναι σήμερα πάνω από 39 δισ.) αλλά δημοσιονομικό. Έπρεπε να κλείσει και ο Νοέμβριος, να δημιουργηθεί ένα πλεόνασμα εσόδων περίπου 480 εκατ. ευρώ. Τώρα που βεβαιώθηκε, τα έργα θα πληρωθούν μέχρι και το τέλος του χρόνου.
Σε ό,τι αφορά το κύμα των αιτημάτων για παρατάσεις στην έναρξη αποπληρωμής των επιστρεπτέων προκαταβολών και των δόσεων της ρύθμισης για τα κορονοχρέη το υπουργείο “κόβει” τη συζήτηση σε κάθε παράταση που θα μειώσει τα έσοδα του 2022.
Με βάση τον προϋπολογισμό που κατατέθηκε πριν από 15 ημέρες στη Βουλή οι στόχοι είναι το έλλειμμα να μειωθεί από το 9,9% του ΑΕΠ φέτος στο 4% του ΑΕΠ το 2022 ενώ το πρωτογενές έλλειμμα από το 7,3% του ΑΕΠ στο 1,2% του ΑΕΠ. Το χρέος της γενικής Κυβέρνησης αναμένεται πλέον να μειωθεί από το 197,6% του ΑΕΠ φέτος στο 187,6% του ΑΕΠ το 2022.
Άτυπη δέσμευση του ΥΠΟΙΚ προς τους εταίρους είναι ότι οι προβλέψεις αυτές μπορούν να αναθεωρηθούν μόνο προς τα κάτω.
