Του Δημήτρη Ιατρίδη
“Απόπατος απέραντος, εν μέσω αποπάτων
και μελωδία αιώνια, γαϊδουρινών ασμάτων”!
(Γ. Σουρής)
Πάνω από 600 νοικοκυριά, που αποτελούν περίπου το 7% του συνόλου των σπιτιών της Καστοριάς, δεν έχουν συνδεθεί με το αποχετευτικό δίκτυο του βιολογικού καθαρισμού (λειτουργεί από το 1992) με αποτέλεσμα ένα μεγάλο ποσοστό των αστικών λυμάτων, να καταλήγουν στην λίμνη Ορεστειάδα και να τροφοδοτούν τον υπερτροφισμό των κυανοφυκών, που παράγουν τις επικίνδυνες τοξίνες!
Αυτό παραδέχθηκε δημόσια, με δηλώσεις προς τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, ο πρόεδρος της ΔΕΥΑΚ Βασίλης Γάλλιος, ο οποίος επέρριψε ευθύνες στους δημότες, που αγνόησαν τις αποφάσεις της υπηρεσίας και απέφυγαν μέχρι σήμερα, να συνδέσουν τις οικοδομές τους, με το αποχετευτικό δίκτυο!
Ο κ. Γάλλιος εντοπίζει κυρίως το πρόβλημα στις περιοχές της Καλλιθέας καθώς και στην Βόρεια και Νότια Παραλία, όπου ακόμα και τώρα ανεξέλεγκτοι αγωγοί εκβάλουν στην λίμνη!
Παράλληλα διευκρίνισε ότι η ΔΕΥΑΚ δεν είναι υπεύθυνη για την επιβολή κυρώσεων, στα νοικοκυριά που εξακολουθούν να παρανομούν, ενώ έκανε γνωστό ότι, εδώ και ενάμισυ χρόνο περίπου, έχει ξεκινήσει ένας έλεγχος σε σύμπραξη με ιδιωτικά συνεργεία, για να εντοπιστούν οι παραβάτες, που προτίμησαν την εύκολη λύση…
Αποτρεπτικός παράγοντας, για την σύνδεση όλων των οικοδομών,με τον βιολογικό καθαρισμό, αποτελούν, σύμφωνα με απόψεις δημοτών, τα πολύ υψηλά τέλη σύνδεσης, που επιβάλλει η ΔΕΥΑΚ, τα οποία στην αρχή ανέρχονταν σε 600 δρχ/τ.μ., ενώ αργότερα “ανατιμήθηκαν” σε 5 ευρώ/τ.μ.!
Και όπως συμβαίνει συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις, μόνο οι… νομοταγείς πληρώνουν!
Το θέμα τέθηκε από τον Πρόεδρο της Βουλής Φίλιππο Πετσάλνικο, στην σύσκεψη των τοπικών φορέων, με την υπουργό Περιβάλλοντος Τίνα Μπιρμπίλη, για την αντιμετώπιση του προβλήματος της λίμνης, αλλά οι φορείς απέφυγαν να αναλάβοιυν συγκεκριμένες δεσμεύσεις και παρέπεμψαν το ζήτημα, στον υπό ίδρυση Φορέα Διαχείρισης, οψέποτε αυτός λειτουργήσει!
Σήμερα αναδημοσιεύουμε, παλαιότερη έρευνα των συνεργατών μας στην στήλη “ΔΗΜΟΣΩΤΗΡΕΣ”, που αναφέρεται διεξοδικά στο σύστημα λειτουργίας του βιολογικού καθαρισμού:
Για την διακίνηση των λυμάτων του πολεοδομικού συγκροτήματος Καστοριάς μέχρι τον βιολογικό σταθμό λειτουργούν σήμερα 10 αντλιοστάσια αποχέτευσης. Τα κεντρικά και πιο κύρια αντλιοστάσια κατασκευάστηκαν την διετία 1988 και 1989. Την εποχή εκείνη η τεχνολογία εγκατάστασης υποβρύχιων αντλιών λυμάτων ήταν πρωτόγνωρη για την Ελλάδα και η μελετητική και κατασκευαστική εμπειρία ελάχιστη. Αυτό είχε σαν συνέπεια αρκετές από τις τεχνικές λύσεις που επιλέχτηκαν, όπως οι σωληνώσεις, τα πατάρια και οι σκάλες καθόδου από κοινό χάλυβα, τα υδραυλικά εξαρτήματα μέσα στο θάλαμο των λυμάτων, η πρόχειρη στερέωση των βάσεων των αντλιών κ.λ.π. να φανούν ανεπαρκείς ή άστοχες για το εξαιρετικά διαβρωτικό περιβάλλον των λυμάτων, με αποτέλεσμα να συσσωρεύονται με την πάροδο του χρόνου προβλήματα, που δεν μπορούσαν να επιλυθούν στα πλαίσια της συνήθους συντήρησης και των μικροεπισκευών.
Σήμερα 5 από αυτά τα αντλιοστάσια βρίσκονται σε οριακό σημείο λειτουργίας και παρά την τακτική συντήρηση και τον καθημερινό έλεγχο μπορεί ανά πάσα στιγμή να παρουσιάσουν μια ανεπανόρθωτη βλάβη. Στα 4 από αυτά ο θάλαμος των αντλιών είναι σε βάθος μεγαλύτερο των έξη μέτρων και κάτω από την επιφάνεια της λίμνης. Σε μια τέτοια περίπτωση θα είναι εξαιρετικά δυσχερής και χρονοβόρα οποιαδήποτε επέμβαση για την αποκατάσταση της λειτουργίας των αντλιοστασίων, πέραν του ότι η υπερχείλιση των λυμάτων θα ρυπαίνει την λίμνη.
Για την διακίνηση των λυμάτων των οικισμών Μαυροχωρίου και Πολυκάρπης, λειτουργούν 2 αντλιοστάσια αποχέτευσης, ένα σε κάθε οικισμό. Το αντλιοστάσιο της Πολυκάρπης δέχεται και τα λύματα του δήμου Βιτσίου, ενώ το αντλιοστάσιο του Μαυροχωρίου ωθεί τα λύματα προς τον βιολογικό σταθμό. Τα αντλιοστάσια αυτά κατασκευάστηκαν την ίδια εποχή με τα αντλιοστάσια της Καστοριάς και έχουν παρόμοιο σχεδιασμό. Βρίσκονται λίγα μέτρα από τον αιγιαλό και ο θάλαμος των αντλιών βρίσκεται πολύ χαμηλότερα από την επιφάνεια της λίμνης. Όλα τα υδραυλικά εξαρτήματα (δικλείδες, βαλβίδες αντεπιστροφής, τεμάχια εξάρμωσης) βρίσκονται μέσα στον θάλαμο των λυμάτων και είναι πλήρως διαβρωμένα. Η πρόσβαση στον θάλαμο των λυμάτων είναι δυσχερέστατη, αφού έχουν διαβρωθεί οι κλίμακες και τα κατασκευασμένα από κοινό χάλυβα πατάρια. Τα στηρίγματα των βάσεων των αντλιών (πέδιλα) στο σκυρόδεμα του πυθμένα του φρέατος διαβρώθηκαν και συγκρατούνται πλέον μόνο στους σωλήνες, με αποτέλεσμα τους έντονους κραδασμούς που φθείρουν και τις ίδιες τις αντλίες. Η αδυναμία προσέγγισης στα φρεάτια των αντλιών, η μεγάλη διάβρωση των σωληνώσεων και των υδραυλικών εξαρτημάτων και η χαλάρωση των πέδιλων των βάσεων των αντλιών, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα αντλιοστάσια βρίσκονται πολύ χαμηλότερα από την στάθμη της λίμνης, όταν δεν υπάρχει δυνατότητα παράκαμψης των λυμάτων, μεγιστοποιούν τον κίνδυνο μιας μη ανατάξιμης διακοπής της λειτουργίας τους.
Για την διακίνηση των λυμάτων των οικισμών Τοιχιού, Μεταμόρφωσης και Φωτεινής, λειτουργούν 3 αντλιοστάσια αποχέτευσης. Τα 2 πιο σημαντικά από αυτά κατασκευάστηκαν πριν από περίπου 15 χρόνια. Ο σχεδιασμός τους δεν είναι κατάλληλος για διακίνηση λυμάτων. Οι τεράστιες ανωδομές πάνω από τα ανοιχτά φρεάτια, χωρίς να έχουν ουσιαστική χρησιμότητα, δυσκολεύουν τις εργασίες συντήρησης, αλλά και εγκλωβίζουν τα διαβρωτικά αέρια, που επιταχύνουν την φθορά των μεταλλικών στοιχείων, ακόμη και του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού. Η μεγάλη φθορά των αντλιών, η διάβρωση όλων των μεταλλικών στοιχείων, η δυσχέρεια στην συντήρηση και η ανυπαρξία εφεδρικής πηγής ηλεκτροδότησης, είναι παράγοντες που μειώνουν την αξιοπιστία αυτών των 2 αντλιοστασίων και μπορεί σε οποιαδήποτε στιγμή να ανασταλεί η λειτουργία τους, με άμεση συνέπεια την ρύπανση της λίμνης.
Είναι αναγκαίο προφανώς, να γίνουν άμεσες επεμβάσεις βελτίωσης και εκσυγχρονισμού όλων αυτών των αντλιοστασίων, ώστε να μπορέσουν να υλοποιηθούν όσο ακόμη αντέχουν και λειτουργούν οι υπάρχουσες εγκαταστάσεις. Επειδή αυτά τα αντλιοστάσια έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά, κατασκευάστηκαν την ίδια εποχή, εμφανίζουν ανάλογα προβλήματα, οδηγούν τα λύματα με δύο κλάδους σε αλληλουχία στον βιολογικό σταθμό Καστοριάς και οι υπερχειλίσεις τους σε περίπτωση βλάβης θα καταλήξουν άμεσα στην λίμνη, μπορούν να θεωρηθούν σαν μια ενότητα και να αντιμετωπισθεί από κοινού η επίλυση των προβλημάτων τους. Με αυτό το σκεπτικό, στα πλαίσια προγραμματικής σύμβασης μεταξύ των τριών δήμων, συντάχθηκε μελέτη βελτίωσης και εκσυγχρονισμού των πλέον επιβαρημένων αντλιοστασίων των τριών δήμων με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ. Τα έργα που προβλέπονται στην μελέτη θα θωρακίσουν τα δομικά στοιχεία, θα διευκολύνουν την προσβασιμότητα, θα βελτιώσουν την αντοχή και την διάρκεια ζωής του εγκατεστημένου εξοπλισμού και θα εκσυγχρονίσουν την λειτουργία των αντλιοστασίων με την εγκατάσταση σύγχρονων μηχανημάτων και προηγμένων συστημάτων αυτοματισμού και ελέγχου, ώστε να εξασφαλισθεί η απρόσκοπτη λειτουργία τους για τουλάχιστον 25 χρόνια ακόμη. Παράλληλα με την εγκατάσταση ενός προηγμένου συστήματος αυτοματισμού και ελέγχου της λειτουργίας τους, τα αντλιοστάσια αυτά θα πρέπει να παρακολουθούνται από έναν κεντρικό σταθμό για τον μηδενισμό του κινδύνου ρύπανσης της λίμνης.
Έως τότε όμως τι κάνουμε?
Τα πράγματα έχουν ως εξής: H μελέτη εντάχθηκε στο πρόγραμμα ΘΗΣΕΑΣ, αφού προϋπολογίστηκε από την ΔΕΥΑΚ το έτος 2008 με τίτλο «Μελέτη βελτίωση και εκσυγχρονισμός των παραλιμνίων αντλιοστασίων λυμάτων δήμων Καστοριάς, Μακεδνών και Βιτσίου». Η μελέτη αυτή στοίχισε στην επιχείρηση 73.950 ευρώ. Αν υπολογίσετε τις δαπάνες εξόδων παραστάσεων προέδρου που ανέρχονται σε 24.000 ετησίως, τις αποζημιώσεις μελών του Δ.Σ. σε 5.060, τις αμοιβές και τις ασφάλειες προσωπικού σε 1.444.000, τότε κρίνεται το ποσό αντιμετωπίσιμο. Και αυτό διότι όπως τουλάχιστον διαπιστώνουμε, δεν αναφέρεται συμμετοχή των εταίρων ενδιαφερομένων. Και όχι μόνο δεν (φαίνεται να) συμμετέχουν στα έξοδα αυτά, αλλά δεν καλύπτουν και προγενέστερες υποχρεώσεις συμμετοχής τους στο δίκτυο. Από τις 108.800 ευρώ το 2007 όλοι οι υπόχρεοι συμμετέχοντες στο δίκτυο αποχέτευσης, κατέθεσαν 64.450. Το 2008 επαναλήφθηκε η «γνωστή» τακτική και αντί να συμβάλλουν με 158.140 ευρώ κατέβαλαν 42.330. Καταλαβαίνετε πως το πρόβλημα «μετατίθεται» και πέραν των κινδύνων ρύπανσης. Τι και αν δαπανήθηκαν από την επιχείρηση ύδρευσης για αμοιβές νομικών 3.930 ευρώ για την είσπραξη αυτών?
Τέλος, σε ότι αφορά το παραπάνω έργο που αφορά τον εκσυγχρονισμό και την βελτίωση της λειτουργίας των 9 συνολικά αντλιοστασίων, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του συστήματος δικτύων αποχέτευσης ακαθάρτων των δήμων Καστοριάς, Μακεδνών, Βιτσίου, τα οποία καταλήγουν στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων του βιολογικού σταθμού Καστοριάς, μεταξύ των οικισμών Δισπηλιού και Αμπελοκήπων στην περιοχή Γκιόλι, προτάθηκε ως φορέας υλοποίησης η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση Καστοριάς και ο προϋπολογισμός ανέρχεται στο 1.890.000 ευρώ.
Με την προγραμματική σύμβαση να «συζητείται» στα αρμόδια θεσμικά όργανα και μέχρι την λήψη των σχετικών αποφάσεων από τους φορείς της πρότασης, προσευχόμαστε να μην επιβεβαιωθούν οι ανωτέρω επισημάνσεις σχετικά με την επικινδυνότητα για το «επείγον» της κατάστασης. Διότι στην περίπτωση εκείνη που τα λύματα περάσουν τις υπερχειλίσεις, τότε ο φορέας διαχείρισης λίμνης …διαφορετικό σημείο εκκίνησης θα έχει!
