Μετά από παλινωδίες ετών, που επέβαλαν οι αγκιλώσεις των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης, για τη τύχη του “Ξενία”, το κτίριο του ιστορικού ξενοδοχείου, βγαίνει τελικά στο “σφυρί”, μαζί με πολλά άλλα “φιλέτα” της δημόσιας περιουσίας, σε τιμές που θα διαμορφώσει η αγορά και το κακό επενδυτικό κλίμα!
Από τουριστικά ακίνητα, μέχρι… αστυνομικά τμήματα και κτίρια υπουργείων, η κυβέρνηση απευθύνει πρόσκληση σε επενδυτές όλων των αποχρώσεων, προκειμένου να ικανοποιήσει την ακόρεστη μανία των δανειστών, για “αποκρατικοποιήσεις”!
Συνολικά προωθούνται προς ιδιωτικοποίηση ή μακροχρόνια μίσθωση, κτίρια του δημοσίου, τουριστικά ακίνητα και αστυνομικά τμήματα, συνολικού εμβαδού 348.000 τετραγωνικών μέτρων.
Στο τράπεζι των “αποκρατικοποιήσεων” βρίσκονται προς πώληση, μεταξύ άλλων και τα ξενοδοχεία “Ξενία” σε Άνδρο, Καστοριά, Κοζάνη, Θάσο, Σάμο, Σκιάθο, Χίο και Κύθνο, καθώς και οι ιαματικές πηγές στα Καμένα Βούρλα, στην Υπάτη, τις Θερμοπύλες κλπ.
Όπως διαβάζουμε στην “Καθημερινή της Κυριακής” η διαδικασία που θα ακολουθηθεί, θα είναι το fast – truck και στον κύκλο των επενδυτών έχουν περιληφθεί τα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ και το Κουβέϊτ.
Το Ξενία της Καστοριάς ανήκει στην ομάδα των «Ξενία» που κατασκευάστηκαν από τον διεθνούς φήμης αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη και τους προδρόμους του. Συγκεκριμένα το «Ξενία» της Καστοριάς χτίστηκε το 1953 από τον αρχιτέκτονα Χ. Σφαέλλο και ήταν από τα πρώτα στην Ελλάδα.
Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Αρχιτεκτόνων έχει θέσει επανειλημμένα το αίτημα της προστασίας των κτισμάτων του ΕΟΤ της περιόδου αυτής και οργάνωσε σχετικές επιστημονικές εκδηλώσεις προτείνοντας να ζωντανέψει και να λειτουργήσει ένα δίκτυο με τα εναπομείναντα «Ξενία» της χώρας. Παλιότερα ο Σύλλογος είχε διαμαρτυρηθεί έντονα για τα «Ξενία» Ηρακλείου και Λάρισας, τα οποία τελικώς κακοποιηθήκαν ή κατεδαφίστηκαν στα πλαίσια της «αξιοποίησης» τους.
Το «Ξενία» της Καστοριάς λοιπόν, όπως και άλλα επώνυμα κτίσματα του ΕΟΤ αυτής της περιόδου (Ολυμπία, Πόρος, Ξάνθη, Σκιάθος, ξενώνες Επιδαύρου) έχουν λιτή εξωτερική μορφή και προβάλουν την κατασκευαστική τους δομή, ακολουθώντας τις επιταγές του κινήματος της μοντέρνας αρχιτεκτονικής. Σύμφωνα με τη σχετική Έκθεση του κ. Δεσποτίδη οι κατόψεις και οι όψεις των «Ξενία» διαμορφώνονται με βάση τον κάνναβο του φέροντος οργανισμού από οπλισμένο σκυρόδεμα, ενώ οι τοίχοι πλήρωσης είναι επιχρισμένοι και λευκοί. Οι προεξέχοντες όγκοι των εξωστών, που διαμορφώνονται με λεπτές μεταλλικές διατομές στα άκρα και τα ξύλινα στοιχεία των κουφωμάτων, αποτελούν χαρακτηριστικά μορφολογικά στοιχεία των όψεων με υπαινικτικές αναφορές στην ανώνυμη παραδοσιακή αρχιτεκτονική.
Το «Ξενία» της Καστοριάς μπορεί να υπαχθεί στις διατάξεις της νομοθεσίας που αφορά τα νεότερα διατηρητέα. Πράγματι ο Νόμος 3028/02 “για την προστασία των Αρχαιοτήτων και εν γένει της Πολιτιστικής Κληρονομιάς” επιχειρεί να εκσυγχρονίσει και να εναρμονίσει το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο με τις επιταγές του Συντάγματος του 1975 και την νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και με τις διεθνείς συμβάσεις που η Ελλάδα έχει κατά καιρούς συνυπογράψει. Μεταξύ των άλλων ζητημάτων στο Νόμο περιλαμβάνεται και η υιοθέτηση της αρχής του “μνημείου” για τα έργα που ανήκουν σε περιόδους πολύ διαφορετικές μεταξύ τους. Στο άρθρο 6 βεβαιώνεται ότι στα ακίνητα μνημεία περιλαμβάνονται, εκτός των άλλων και “τα νεότερα πολιτιστικά αγαθά που ανάγονται στην περίοδο των εκάστοτε τελευταίων εκατό ετών και χαρακτηρίζονται μνημεία λόγω της ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής, κοινωνικής, εθνολογικής, λαογραφικής, τεχνικής, βιομηχανικής ή εν γένει ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής σημασία τους”.
Για την ιστορία θα αναφέρουμε ότι για πρώτη φορά τέθηκε θέμα παραχώρησης του Ξενία στο Δήμο Καστοριάς το έτος 2003 με διαμεσολάβηση του τότε υπουργού Φ. Πετσάλνικου προς την αρμόδια υπουργό Ανάπτυξης Βάσω Παπανδρέου.
Το τίμημα που κλήθηκε να καταβάλει τότε ο Δήμος Καστοριάς ανέχρονταν στο ποσό των 264.123 ευρώ για σαράντα χρόνια.
Ακολούθησε ένας κύκλος διαβουλεύσεων με τον Δήμο Καστοριάς και με τον τότε δήμαρχο Δ. Παπουλίδη ο οποίος προέβαλε την αξίωση να παραχωρηθεί δωρεάν το Ξενία.
Μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων ακολούθησε μια μακρά περίοδος σιωπής, όπου εν τω μεταξύ επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο η κακή εικόνα του κτιρίου.
Το θέμα περιέπλεξε ακόμα περισσότερο η απόφαση της ΕΤΑ το καλοκαίρι του 2007 με κυβέρνηση πλέον της Ν.Δ., να άρει την προηγούμενη απόφασή της για την παραχώρηση του Ξενία στο Δήμο Καστοριάς, ανοίγοντας παράλληλα το δρόμο και για την απόκτηση του από ιδιώτες.
Για την εξέλιξη αυτή, η Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων επιρρίπτει ευθύνες στην τότε Δημοτική Αρχή, λέγοντας ότι: “Η παραχώρηση αυτή δεν ολοκληρώθηκε, διότι ο Δήμος δεν εκπλήρωσε την υποχρέωση καταβολής του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος, κρατώντας όλο αυτό το διάστημα, το Ξενία Καστοριάς, δεσμευμένο και σε αχρησία, με συνέπεια το ακίνητο να βρίσκεται σήμερα σε κακή κατάσταση και η ΕΤΑ Α.Ε. να υφίσταται οχλήσεις και κατηγορίες από φορείς και πολίτες ως διαχειριστής του ακινήτου”.
Ως προς αυτό η ΕΤΑ είναι απόλυτα ειλικρινής, αφού είναι γνωστό τοις πάσι, ότι την ευθύνη για το ναυάγαιο των διαπραγματεύσεων, φέρει αποκλειστικά ο τοτε “καπετάνιος” του Δήμου, ο οποίος προέβαλε την διπλωματία του “τσαμπουκά”, αντί να καταβάλει το τίμημα των 264.123 ευρώ, που απαιτούσαν τα Τουριστικά Ακίνητα!
Στην συνέχεια, όταν αναθερμάνθηκε το θέμα του Ξενία, την σκυτάλη από τον Δήμο παρέλαβε η Νομαρχία και προσωπικά ο Κ. Λιάντσης, που τέθηκε επικεφαλής μιας σταυροφορίας για την απόκτηση του κτηρίου.
Έτσι άρχισε ένας νέος κύκλος διαβουλεύσεων με την κεντρική εξουσία, χωρίς, ωστόσο, να απαντηθεί το ουσιώδες ερώτημα: Πώς θα αξιοποιηθεί το Ξενία;
Οι απαντήσεις που δόθηκαν κατά καιρούς από τους ενοίκους του Διοικητηρίου κάλυψαν ένα ευρύ φάσμα αντικρουόμενων απόψεων, που, ως φαίνεται δεν έπεισαν τους δικαιολογημένα δύσπιστους διαχειριστές των τουριστικών ακινήτων! Και οι διαβουλεύσεις οδηγήθηκαν για πολλοστή φορά σε αδιέξοδο!
Παρ΄ όλα αυτά, η ΕΤΑ, για λόγους καθαρά πολιτικής πρακτικής, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να συζητήσει εκ νέου το θέμα με τον Νομάρχη Καστοριάς, με βάση “την υποβολή πλήρους σχεδίου προτάσεων σε προδιαγραμμένα πλαίσια” και όχι με την προχειρότητα, με την οποία κινήθηκε η Νομαρχία μέχρι τώρα, διατυπώνοντας “συνοπτικά σε μία παράγραφο, ορισμένες προτάσεις”!
Από τα παραπάνω, γίνεται εμφανές, ότι η Νομαρχία δεν χειρίστηκε το θέμα με την δέουσα σοβαρότητα και επί τη βάσει ενός σχεδίου αλλά επαναπαύθηκε στους αυτοσχεδιασμούς και στην διαπραγματευτική “επάρκεια” του Νομάρχη! Και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε…
Είχε προηγηθεί βέβαια από την ΕΤΑ η υποβολή ενός μνημονίου, με το οποίο έθετε ορισμένους όρους για την έναρξη των διαπραγματεύσεων, μέχρι την οριστική παραχώρηση του Ξενία, στην Νομαρχία Καστοριάς. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν και η προέγκριση ενός δανείου ύψους 2 εκ. ευρώ, από ιδιωτική τράπεζα, για την εξαγορά και ανακατασκευή του κτηρίου. Το θέμα του δανείου, εισήλθε με την μορφή του “κατεπείγοντος” στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Καστοριάς αλλά ανακλήθηκε όταν διαπιστώθηκε ότι η διαδικασία δεν ήταν σύννομη και η τελική διατύπωση αντικαταστάθηκε από μια αόριστη εξουσιοδότηση του σώματος προς τον Νομάρχη, για τον χειρισμό του όλου θέματος!
